Praca pedagoga z dzieckiem autystycznym

Krzyś trafił na zajęcia prowadzone przeze mnie we wrześniu 2013 r. Miał wówczas trzy lata. Był wtedy świeżo po diagnozie oraz uzyskaniu niezbędnych do rozpoczęcia terapii dokumentów, rodzice dopiero zaczynali jego drogę terapeutyczną. Początkowo wątpili w celowość i potrzebę jakichkolwiek działań. Nie dostrzegali problemów chłopca, więc często negowali propozycje pomocy, a także nie chcieli włączać się w działania terapeutyczne. Z biegiem czasu, po ich oswojeniu się z diagnozą autyzmu, udało nam się wypracować model pracy wielotorowej, gdzie działania podjęte przeze mnie były kontynuowane w domu rodzinnym chłopca.

Początkowo także nawiązanie współpracy z chłopcem okazało się wyzwaniem. Krzyś przejawiał wiele zachowań trudnych, które były nieadekwatne do siły bodźca je wywołującego. Nie wchodził w interakcje, pozwalał jedynie na to, co było zgodne z jego oczekiwaniami. Dlatego podczas pierwszych wizyt chłopca w gabinecie skupiliśmy się przede wszystkim na nawiązaniu współpracy.

W pracy z dzieckiem autystycznym ważne jest przygotowanie go do podjęcia współpracy. Niekiedy jest to trudne zadanie, gdyż u dzieci autystycznych występuje wiele deficytów, które utrudniają bądź uniemożliwiają kontakt z drugą osobą (np. nieumiejętność wyrażania potrzeb, brak nawiązywania kontaktu wzrokowego czy brak zainteresowania otoczeniem). Pomocne okazało się wtedy wprowadzenie systemu motywującego, gdzie początkowo nagradzane były zachowania najbardziej zbliżone do celu. Za każde takie zachowanie chłopiec dostawał „błyszczący kryształ”, który kładł na tablicy motywacyjnej leżącej przed nim. Po zebraniu pięciu takich kryształów chłopiec miał możliwość wybrania aktywności, która była interesująca dla niego. 

Początkowo skupiliśmy się również na kontroli zachowania, czyli niwelowaniu zachowań, które nie są akceptowane społecznie. Ważne jest to, aby nie zapominać, że wiele z tych zachowań wynika z nieumiejętności kontrolowania emocji, z nadmiaru bodźców czy próby nawiązania kontaktu. Tutaj także, zgodnie z metodami behawioralnymi, nagradzane wzmocnieniami były zachowania pozytywne. Krzyś uczył się też naśladowania oraz nowych wzorców zachowań akceptowanych społecznie. Chłopiec miał jasno przedstawiony ramowy rozkład zajęć, dzięki stworzeniu obrazkowego planu. Jasno również zostały postawione granice oraz pokazany był brak tolerancji dla zachowań negatywnych.

Dopiero po przygotowaniu chłopca do współpracy mogłam przystąpić do próby oceny jego umiejętności poprzez przeprowadzenie diagnozy pedagogicznej. 

Podczas diagnozy przeprowadziłam badanie Profilem Psychoedukacyjnym (PEP-R), który jest przystosowany do oceny umiejętności dzieci z autyzmem.

Skala rozwoju wskazuje i określa możliwości, jakie ma dziecko, oraz jakie umiejętności może nabyć w zakresie siedmiu sfer: naśladowania, percepcji, mot...