Plagiocefalia w praktyce logopedy okiem osteopaty. Ryzyko rozwojowe czy problem estetyczny? Możliwości zapobiegania i leczenia

Dzięki rozwojowi osteopatii w Polsce jest coraz więcej terapeutów, którzy potrafią skutecznie zaradzić problemowi, szczególnie plagiocefalii wtórnej – jeśli zostanie ona odpowiednio wcześnie wykryta. Należy podkreślić, że nie wszystkie przypadki plagiocefalii prowadzą do istotnych trudności w rozwoju, a dzięki odpowiednim interwencjom wiele niemowląt może w pełni odzyskać zdrowie. Terminowa diagnoza i skuteczne zarządzanie odgrywają kluczową rolę w minimalizowaniu potencjalnego wpływu na rozwój niemowlęcia. Opcje leczenia mogą obejmować różne podejścia, w tym edukację rodziny, osteopatię, fizjoterapię, terapię kaskową lub interwencję chirurgiczną w ciężkich przypadkach związanych z kraniosynostozą. Wczesna interwencja i spersonalizowany plan leczenia mogą znacznie poprawić kształt głowy niemowlęcia i jego ogólny rozwój.

Rodzaje plagiocefalii, przyczyny i różnicowanie

Asymetrie kształtu czaszki stanowią dość powszechne i coraz częściej pojawiające się zjawisko, które występuje u noworodków. Plagiocefalia, inaczej skośnogłowie, to termin określający asymetryczny kształt głowy, wynikający z jej jednostronnego spłaszczenia. Głowa przyjmuje wtedy kształt przypominający równoległobok. 

Wtórna plagiocefalia rozwija się po urodzeniu i często jest diagnozowana około pierwszego miesiąca życia. Ma ona charakter kompensacyjny i objawia się znacznym napięciem w obszarze podstawy czaszki oraz łagodnym odkształceniem w obszarze klinowo-potylicznym. Przyczyną tego typu plagiocefalii są siły, które oddziałują na tkanki szyi lub staw potyliczno-skroniowy. Wiele czynników, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, może odgrywać rolę w powstawaniu deformacji przed porodem, w trakcie porodu i po porodzie. Najczęściej występującą przyczyną kształtowania się plagiocefalii ułożeniowej jest układanie dziecka w jednej i niezmienianej pozycji leżenia na wznak. 

Pierwotna plagiocefalia występuje, kiedy deformacja kształtu głowy rozwija się podczas trwania ciąży w wyniku nieprawidłowego położenia płodu w macicy lub wskutek komplikacji podczas porodu. Jeśli plagiocefalia powstaje w trakcie porodu, może prowadzić do nachodzenia się na siebie kości czaszkowych w przebiegu łączących je szwów i deformacji kości czaszki. Często występują też nierówności napięć występujących w obszarze podstawy czaszki, szczególnie w aspekcie oddziaływania na chrząstkozrost klinowo-potyliczny sił kompresyjnych. W miarę wzrostu dziecka taka nieleczona deformacja może się nasilać z powodu nieprawidłowych sił działających na kość.

Plagiocefalia może, ale nie musi być związana z kraniosynostozą, czyli przedwczesnym zrośnięciem szwów czaszkowych. Podstawowa diagnostyka różnicowa w przypadku pla...