Autyzm potrzeby, wyzwania, możliwości

Autyzm współcześnie

Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, które wpływa głównie na funkcjonowanie społeczne, zdolności komunikacyjne i sposób przetwarzania bodźców płynących ze świata zewnętrznego. Według oficjalnych szacunków Autism Europe jego występowanie utrzymuje się na poziomie od 1% do 1,5% populacji. Przyjmuje się obecnie, że jedno na sto dzieci może dostać diagnozę autyzmu, przy czym od dawna obserwujemy trend zwyżkowy w rozpoznaniach. W państwach Unii Europejskiej społeczność osób z autyzmem wynosi prawdopodobnie około 5 milionów. Niestety, nie mamy dokładnych danych statystycznych dotyczących naszego kraju. W roku szkolnym 2018/2019 odnotowano w Polsce 40 884 uczniów w spektrum autyzmu i 13 522 uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi (w tym z autyzmem) (Prokopiak 2022). Społeczeństwo czerpiące wiedzę o spektrum z popularnych filmów często postrzega osoby z autyzmem jako istoty kiwające się, pogrążone w alternatywnej rzeczywistości lub obdarzone niebywałymi zdolnościami. Tymczasem spektrum zawiera w sobie niezliczoną liczbę kombinacji. Od introwertyka skupionego na temacie transportu drogowego, z nadwrażliwością wzrokową, po ekstrawertyka, który wita wszystkie napotkane osoby, dużo opowiada o sobie, ma przy tym dużą nadwrażliwość węchową i musi zawsze dotknąć określonego miejsca na ścianie klatki schodowej po wyjściu z domu.
Stale zmieniająca się definicja autyzmu i brak ostatecznej etiologii stają się przyczyną wielu dywagacji na temat diagnozy, metod terapeutycznych, strategii edukacyjnych. Rozważania te mają wymiar naukowy, ale funkcjonują też w dyskursie publicznym, wśród rodziców, terapeutów, nauczycieli. J. Kirenko (2020) uznaje, że obecnie panuje wręcz swoista moda na autyzm, ale – jak dodaje – jeżeli dobrze ona służy zainteresowanym, jest dla nich pomocą i wsparciem stwarzającym szansę na wszechstronny rozwój i godne życie, to można sobie życzyć, aby zapanowało więcej takich mód, w odniesieniu chociażby do osób z innymi niepełnosprawnościami.
Chociaż stopień niepełnosprawności w spektrum autyzmu jest bardzo zróżnicowany, to wpływ na życie osoby z diagnozą oraz ich rodzin jest głęboki i trwały. Nie można lekceważyć też, określonych przez DSM-5, poziomów ciężkości zaburzenia i związanych z nim trudności w funkcjonowaniu szkolnym, zawodowym, społecznym i osobistym. Autyzm to nie tylko zespół mniej lub bardziej nasilonych objawów, to przede wszystkim osoba z...