Niezbędnym uzupełnieniem leczenia choroby nowotworowej krtani jest kompleksowa fizjoterapia. Istotnie pomaga ona pacjentom powrócić do zdrowia oraz przyczynia się do poprawy jakości życia. Odpowiednie postępowanie fizjoterapeutyczne pozwala zmniejszyć restrykcje tkankowe powodujące ból, parastezje, zaburzenia czucia, uczucie ściągania czy też ciasnotę tkankową. Ma to wpływ na podstawowy problem laryngektomowanych, jakim jest utrata mowy.
Metody leczenia nowotworów głowy i szyi coraz skuteczniej ratują życie chorych. Niestety, często powodują okaleczenie – utratę głosu. Głos jest jedną z podstawowych cech identyfikujących daną osobę. Jego utrata wydaje się szczególnie istotna dla funkcjonowania społecznego, może bowiem znacznie wpływać na poczucie własnej tożsamości i zaniżać samoocenę.
Nie trzeba nikogo przekonywać, jak ważną umiejętnością jest operowanie głosem. W sytuacji, gdy człowiek staje przed groźbą utraty możliwości mówienia, pojawia się lęk i trudności w odnalezieniu się w nowej sytuacji. Te oraz inne czynniki mogą utrudnić terapię głosu. Jak logopeda powinien się zachować wobec pacjenta? Jak go przekonać, że warto podjąć naukę mowy przełykowej? Co sprzyja terapii, a co jej przeszkadza? Jakie formy terapii stosować?
Głos przetokowy to jedna z trzech podstawowych metod rehabilitacji mowy u chorych po laryngektomii całkowitej, poza głosem przełykowym i używaniem krtani elektronicznej. Proteza głosowa stwarza pacjentowi szansę na komunikowanie się zaraz po wygojeniu rany po zabiegu, jeszcze przed powrotem do domu. Jak każda z metod rehabilitacji, ma jednak zarówno zalety, jak i wady, wskazania i przeciwwskazania.
Choć mutyzm wybiórczy figuruje w Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych DSM-IV już od 1994 roku, to wciąż jest to mało znane zaburzenie. Szacuje się, że 7 dzieci na 1000 jest w stanie mówić jedynie w niektórych okolicznościach. Są to dzieci, które cierpią w milczeniu. Często ich trudności pozostają niezauważone, co uniemożliwia przeprowadzenie diagnozy i zapewnienie im odpowiedniej pomocy. Dlatego edukacja na temat tego zaburzenia jest niezwykle ważna.
Mówiąc o „guzie mózgu”, najczęściej myślimy o nowotworze umiejscowionym w tkance mózgu. W najszerszym ujęciu za guz mózgu można uznać jednak każdą morfologiczną nieprawidłowość stwierdzoną w mózgu: guza nowotworowego, krwiaka śródmózgowego, tętniaka, ropnia mózgu czy zmianę o charakterze pasożytniczym (np. torbiel bąblowcową mózgu – wywoływaną przez pewien gatunek tasiemca). Co istotne, wszystkie te zmiany mogą umieć podobne objawy.
Około 10% populacji cierpi na depresję. Choć najczęściej ujawnia się ona pomiędzy 15. a 30. rokiem życia, zachorować mogą także dzieci i osoby w podeszłym wieku. Wskazuje się na dwa szczyty zachorowania na depresję: pierwszy około 30 r.ż., a drugi około 60 r.ż. 25% epizodów trwa krócej niż miesiąc. 50% ustępuje przed upływem trzech miesięcy. Depresja ma skłonność do nawrotów. 75% chorych zachoruje ponownie w ciągu 2 lat od wyleczenia poprzedniego epizodu. Około 15% pacjentów z ciężką depresją umiera wskutek samobójstwa, 20–60% chorych na depresję próbuje sobie odebrać życie, 40–80% ma myśli samobójcze.
Dysfunkcje poznawcze i mowy u pacjentów ze schorzeniami somatycznymi wiążą się z obecnością zmian w zakresie struktur bądź funkcji ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Mogą być one obecne w przypadku zarówno zespołów bezpośrednio dotykających struktury ośrodkowego układu nerwowego (np. guzy mózgu, udary krwotoczne czy niedokrwienne), jak i schorzeń w obrębie innych układów i narządów, wtórnie wpływających na OUN.
Rehabilitacja (łac. re – znów, na nowo, przeciw; habilis – sprawny, należyty, stosowny) jest procesem medyczno-społecznym, którego celem jest przywracanie utraconej – w związku z chorobą, urazem lub wadą wrodzoną – funkcji. Należą do niej działania lecznicze, psychologiczne, logopedyczne, edukacyjne, szkoleniowe, techniczne oraz społeczne umożliwiające powrót osób niepełnosprawnych do funkcjonowania w społeczeństwie i poprawę ich jakości życia. Pojęcie to wprowadził w 1918 roku Douglas McMurtie, dyrektor Instytutu Czerwonego Krzyża dla Inwalidów w Nowym Jorku.
Nieleczone wady mowy utrwalają się, powodując często poważne konsekwencje rozwojowe. Według badań, problem z prawidłową wymową ma 41% trzylatków, 50% czterolatków, 75% pięciolatków i 78% sześciolatków. W przypadku dzieci starszych statystyki wyglądają nieco lepiej, a wszystko dzięki logopedom i wychowawcom, którzy decydują o konieczności rozpoczęcia terapii.
Współczesna medycyna rozwinęła się do tego stopnia, że umożliwia ratowanie ciąż zagrożonych, przedwcześnie urodzonych noworodków oraz dzieci obciążonych szeroko rozumianą niepełnosprawnością, które dotychczas narażone były na śmierć. Samo ratownictwo nie rozwiązuje problemów ani uratowanego dziecka, ani jego rodziców. Potrzebna jest dalsza, wielokierunkowa i specjalistyczna pomoc, najlepiej jeśli jest ona podjęta jak najwcześniej: albo od początku – dziecku, którego rozwój jest zagrożony ze względu na nieprawidłowości związane z okresem prenatalnym lub perinatalnym, albo tuż po zadziałaniu czynnika patogennego.
W Polsce udaru mózgu doznaje rocznie ok. 75 tys. osób. U większości pozostawia trwały ślad w postaci niepełnosprawności. Pacjentom po udarze powinien pomagać zespół specjalistów, m.in. neurolog, neuropsycholog, fizjoterapeuta i nierzadko neurologopeda. Jak wygląda rzeczywistość? O ile w szpitalu pacjenci po udarze mają świetną opiekę, o tyle po powrocie do domu zaczynają się ogromne trudności nie tylko samego chorego, ale przede wszystkim jego najbliższych…
