Każdy z nas uczy się słuchania. Proces ten jest związany z rozwojem funkcji słuchowych umożliwiających recepcję, lokalizację, różnicowanie i identyfikowanie sygnałów dźwiękowych oraz gromadzenie ich i magazynowanie pamięci słuchowej (Liwo 2015). Skutkuje to efektywnym poruszaniem się w otaczającym świecie dźwięków – rozpoznawaniem odgłosów otoczenia, komunikowaniem się za pomocą mowy dźwiękowej, doznawaniem przyjemności ze słuchania muzyki.
Integracja sensoryczna jest złożonym procesem zachodzącym w ośrodkowym układzie nerwowym człowieka. Polega na ciągłym rejestrowaniu, interpretowaniu i przetwarzaniu informacji zmysłowych. Wiele trudności w nauce i zachowaniu dziecka można interpretować jako zaburzenia integracji sensorycznej, czyli brak efektywnego odbioru i organizacji informacji sensorycznej oraz nieprawidłowe reakcje na nie (emocjonalne lub ruchowe). Zaburzenia te to złożona dysfunkcja układu nerwowego, która utrudnia rozwój dzieci i dorosłych.
Hipoterapia to atrakcyjna i coraz bardziej popularna forma usprawniania osób z różnego rodzaju schorzeniami, także z zaburzeniami mowy i jej rozwoju. Dwie odmienne formy rehabilitacji, hipoterapię i logopedię, można połączyć i uzyskać wspaniałe rezultaty w usprawnianiu szeroko rozumianej komunikacji m.in. osób z orzeczeniem o niepełnosprawności intelektualnej.
Połykanie, oddychanie i artykulacja odbywają się we wspólnej przestrzeni narządu żucia. Zaburzenie jednej z tych czynności generuje zmiany warunków rozwoju dla innych, przebiegających w tym samym miejscu. Poniższy artykuł poświęcony został zagadnieniom wpływu prawidłowego połykania na kształtowanie się zgryzu i wymowy. Zawiera opis terapii dwóch pacjentek ze zgryzem otwartym przednim na tle atypowego połykania i zespołu genetycznego Pitta Hopkinsa.
Metoda wystukiwania sylab należy do grupy metod nazywanych „wsparcie gestem”, ponieważ ważną rolę odgrywa w niej właśnie gest. Jednocześnie zalicza się ją do metod określanych jako „spowolniające mowę”, gdyż wymaga zwolnienia tempa mówienia.
W logopedii polskiej przeważa językoznawcze podejście do diagnozy i terapii mowy. Nie zawsze jest ono wystarczające. Ważne jest, aby zwracać uwagę także na biologiczne uwarunkowanie rozwoju i zaburzeń mowy. Jest nim między innymi niedojrzałość motoryczna, wywodząca się z 1. r.ż. dziecka, która warunkuje dalszy jego rozwój.
Konsekwencją uszkodzenia móżdżku jest zespół móżdżkowy, którego charakterystyczne objawy mają m.in. postać dyzartrii. Ten specyficzny rodzaj zaburzeń upośledza pracę narządów mowy i wymaga terapii logopedycznej.
Metoda werbo-tonalna ma na celu uwrażliwienie słuchu i usprawnienie komunikacji językowej dziecka. Specjalnie dobrane schematy ruchowe stymulują rozwój motoryki oraz zmysłu równowagi małego pacjenta. Dzięki tej efektywnej metodzie nawet dzieci z głębokim ubytkiem słuchu mogą kształtować prawidłowe nawyki słuchowe i rozwijać werbalne umiejętności komunikacyjne.
Badanie odruchów pierwotnych przeprowadza się rutynowo u noworodków, najczęściej zajmują się tym pediatrzy i neurolodzy. W późniejszym wieku raczej nie monitoruje się procesu integracji odruchów, oprócz sytuacji, kiedy występują podejrzenia problemów neurologicznych. W przypadku starszych dzieci ocena integracji odruchów będzie się opierała na poszukiwaniu oznak nieprawidłowo przetrwałych odruchów prymitywnych lub niewłaściwie zintegrowanych odruchów posturalnych.
Na czym polega responsywny styl interakcji i dlaczego jest ważny w terapii dzieci ze spektrum autyzmu? W podejmowaniu działań terapeutycznych wobec dzieci ze spektrum autyzmu istnieje tendencja do realizowania ściśle opisanego programu według określonych procedur. Czy dziecko, które bierze udział w terapii, powinno z założenia odpowiednio się zachowywać i wykonywać polecenia terapeuty.
W ostatnich latach obserwujemy wzrost liczby dzieci z zaburzeniami ze spektrum autyzmu (ASD). Do specjalistów trafia coraz więcej dzieci z charakterystycznymi dla ASD problemami; u większości z nich diagnozuje się również niedojrzałość neuromotoryczną. Dziecko otrzymuje wówczas wsparcie w formie terapii logopedycznej lub neurobiologicznej oraz zalecenia do codziennego wykonywania zestawu kilkuminutowych ćwiczeń neuroruchowych. W przypadku dzieci z ASD widzimy znaczną poprawę funkcjonowania po podjęciu rocznego cyklu ćwiczeń metodą INPP.
Rola języka w rozwoju poznawczym dziecka jest ogromna, natomiast bywa niedoceniana, zwłaszcza gdy w sytuacji wczesnych zaburzeń rozwoju rodzice i specjaliści kładą duży nacisk na postępowanie terapeutyczne wyłącznie w zakresie funkcji motorycznych oraz leczenia medycznego, ignorując funkcje językowe (mowę). Rozwój motoryki stanowi fundament dla rozwoju poznawczego dziecka, należy jednak mieć świadomość, że jest nim również język.
